2017-01-22 16:18:00

 شه‌فه‌ق نيوز/ له‌ ساڵ 1920 ك بریتانیا زاڵ بویه‌ بان میزۆپۆتامیا ، باوه‌ڕى ئه‌وه‌ بوى له‌ده‌سداین میزۆپۆتامیا بووده‌ هووكار له‌ده‌سداین ئیرانیش، هه‌ر له‌وه‌ر ئه‌وه‌يش‌ كه‌فته‌ هویره‌وكردن له‌ باوه‌ت ئیران و میزۆپۆتامیا، له‌و وه‌ختیشه‌ میر فه‌یسه‌ڵ ك فره‌نسیه‌یل له‌ ساڵ 1920 له‌ دیمه‌شق دراودوێنه‌ى، وه‌ل 25 ژن و 175 پاسه‌وان له‌ هیزه‌یل حجاز له‌ بياوانه‌يل ئوردن سه‌رگه‌ردان و ئاواره‌ بوى.

 

دویاى كۆنفرانس دویه‌م قاهیره‌ 12- 24 مارس 1921، بریتانیا ئه‌و میر فه‌یسه‌ڵه‌ كرده‌ پاشاى به‌شیگ له‌ میزۆپۆتامیا(عیراق ئیسه‌)و كوردستانیش گرته‌و. هه‌ر له‌و ساڵيشه‌ ئنگلیزه‌یل پرسیار له‌ كۆمه‌ڵه‌یل كوردى كردن ك ئايا چ جووره‌ حكومه‌تیگ ئه‌خوازن؟ وه‌لى ئه‌و پرسیاره‌ وه‌و جووره‌ دروس كریاوید ئه‌گه‌ر بتوان و نه‌توان هه‌ر بایه‌سه‌ له‌ ژیر ده‌سڵات عیراق بمینن، ك هه‌رچه‌نى هه‌وڵ دان پرس و راى كورده‌یل بزانن، وه‌لى مه‌رج سه‌ختیگ دانان و كورده‌یلیش دژ ئه‌وه‌ بوین له‌ ژیر ده‌سڵات عه‌ره‌ب بمیننه‌و.

 

ئه‌وه‌ بوى مه‌لك فه‌یسه‌ڵ وه‌بى نوێنه‌ر كه‌ركووك و سلێمانى شایه‌تى خوه‌ى ئاشكرا كرد. هه‌ر له‌و رووژگاریشه‌ توركه‌يليش له‌ولاوه‌ هه‌وڵ داگیركردن كوردستان دیان و، له‌ لایگ  تریشه‌و‌ فه‌یسه‌ڵ تواستیاد هه‌ر له‌ ژیر ده‌سڵات خوه‌ى بمینیده‌و.

 

ئنگلیز له‌وه‌ر خاتر سه‌روه‌ت و سامان كوردستان و روى وه‌ڕوى بوینه‌وه‌ى په‌لامار توركه‌یل هوير له‌ كه‌سیگ  كردن سه‌ركردایه‌تى كوردستان بيه‌نه‌ ده‌سيه‌و، دیاره‌ شێخ مه‌حمود ئه‌را ئه‌و كاره‌ شایسته‌ بوى و مه‌ردم سلێمانییش تواستنه‌ى، ك شێخ له‌و وه‌خته‌ ته‌مه‌نى 44 ساڵ بوى و كه‌سایه‌تى خاسیگ  داشت.

 

شێخ ك له‌ ساڵ 1921 له‌ لایه‌ن ئنگلیزه‌یله‌و‌ ده‌ركریاوێد، له‌ ساڵ 1922 هاتویده‌و ئه‌را سلێمانى و چه‌ن رووژیگيش  دویاى هاتنه‌وه‌ى ئه‌را سلێمانى له‌ 10ى ئوكتۆبه‌ر ساڵ 1922 زایینى كابینه‌ى كوردستان پیكهاورد و (8) وه‌زیر له‌و كابینه‌ به‌شدارى كردن ك پيكهاتن له‌: شێخ قادر سه‌رۆك وه‌زیر ، شێخ مه‌حمود وه‌زیر وه‌رگرى، كه‌ریم ئه‌لكه‌ى مه‌سیحى وه‌زیر دارایى، شێخ مه‌حمود غالب وه‌زیر ناوخوه‌یى، حه‌مه‌د ئاغا وه‌زیر كۆمه‌ڵایه‌تى، شێخ عه‌لى كلدارى وه‌زیر داد، سه‌ید ئه‌حمه‌د سه‌رۆك پۆلیس و حاجى مسته‌فا پاشا وه‌زیر په‌روه‌رده‌.

 

له‌ سه‌رده‌م شێخ مه‌حمود بڕێگ رووژنامه‌و گووڤار كوردى ده‌ركريان جوور: گۆڤار (بانگى كوردستان) و (رۆژى كوردستان). ئمجا له‌ مانگ شووبات ساڵ 1923 گرفت له‌ كوردستان روى له‌ زیایبوین كرد، باوه‌ڕ ئنگلیز ئه‌وه‌ بوى ك گوايا شێخ مه‌حمود خوازياره‌  وه‌ هاوكارى رابه‌ره‌یل شیعه‌ شووڕش وه‌رفراوانیگ به‌رپا بكا له‌ دژ ئنگلیز و خوازياره‌  وه‌ل توركه‌یليش په‌لامار كه‌ركووك بیه‌ید  و شار كه‌ركووك بگرێد.

 

ئنگلیزه‌یل هاتنه‌ بان ئه‌و باوه‌ڕه‌ وه‌ هه‌ر شیوه‌یگ بوود شێخ مه‌حمود له‌ناو بووه‌ن ، ئمجا ئه‌را له‌ناوبردن ده‌سڵات شێخ مه‌حمود له‌ 21 شووبات ساڵ 1923 زایینى وشدارى دانه‌ شێخ وه‌ل گشت ئه‌ندامه‌یل ده‌وڵه‌ته‌گه‌ى بچووده‌ به‌غدا، ك ئه‌گه‌ر ئه‌و كاره‌ نه‌كا وه‌ زوور لاوه‌نه‌ى، ئه‌و داواكاریه‌ وه‌ ته‌یاره‌ بڵاو كردنه‌ بان شار سلێمانى، له‌ كاغه‌زه‌گه‌یش نویسیاوێد ئه‌گه‌ر گووش نه‌یه‌یده‌ فه‌رمان ئه‌وان، شار سلێمانييش ويران ئه‌كه‌ن.

شه‌ريف محێدين