په‌يوه‌ندێ ناونى مه‌روانيه‌يل و ئمپراتۆريه‌ت بيزه‌نتينى
شه‌فه‌ق نيوز/ ده‌وڵه‌ت مه‌روانیه‌یل "990 – 1096" ك له‌سه‌رده‌م ڤێكینگه‌یل دامه‌زریاو شاره‌یل "مایفارقین، جزیره، نسێبین، ئامه‌د" گرته خوه‌ى و پایته‌خته‌گه‌یان شار "مایفارقین" بوى ك چه‌ن ناویگ تریش داشت جوور "مارتلۆپۆلیس، فاركین، سیلڤان".
ده‌سڵات مه‌روانیه‌یل وه‌ره‌و باكوور تا پاریزگایه‌یل بتلیس و مانزكیرت په‌ل كوتاوێد، ئمجا له‌باوه‌ت په‌یوه‌ندى ناونى كورد و بیزه‌نتینیه‌یليش له‌سه‌رده‌م قه‌یسه‌ر بڕیگ زانیارى خاس له كتاوه‌گه‌ى "ئبن ئه‌زره‌ك" باس كرياگه له‌بان ده‌وڵه‌ت مه‌روانیه‌یل.
له‌و سه‌رده‌مه‌یله بڕيگ له‌ناوچه‌یل كوردستان كریاوێده ناوچه‌ى دیاریكریاێ ناونى خه‌لافه‌ت و بیزه‌نتینیه‌یل، له‌شكر بیزه‌نتین فريه‌جار مه‌رزه‌یل ده‌وڵه‌ت مه‌روانى شكانیان، ساڵ 993 جه‌نگ گه‌ورایگ روێداو دویاى جه‌نگ قورسیگ كورده‌یل وه‌سه‌ركردایه‌تى "میر ئه‌بو عه‌لى ئه‌لحه‌سه‌ن كوڕ مه‌روان" سه‌ركه‌فتن خاسیگ وه‌ده‌س هاوردن و دویاى شكانن بیزه‌نتینیه‌یل هه‌ردوگ لايه‌ن جه‌نگكه‌ر په‌یمانیگ ئاشتى ئمزا كردن .
ئمجا له شوونه‌يل فريه‌یگه‌و په‌لامار ئمپراتۆريه‌ت خوه‌رهه‌ڵات ڕووم دریا، ساڵ 999 ئمپراتۆر وه‌خوه‌ى و له‌شكره‌گه‌یه‌و په‌لامار خه‌لیفه‌ى مسر دا، ك خه‌ریك بوى شار حه‌له‌ب داگیر كردیاد، دویاخريش وه‌خوه‌ى و له‌شكره‌گه‌یه‌و خوه‌یان كیشانه‌و ئه‌را جۆرجیا له‌وه‌رخاتر مقه‌یه‌تیكردن له به‌رژه‌وه‌ندیه‌یل خوه‌ى له‌و ناوچه، دى له‌ماوه‌ى گه‌شه‌ته‌گه‌ى سه‌ردان ناوچه‌ى مه‌روانیه‌یل كرد و له‌لایه‌ن "ئه‌بو مه‌نسور كوڕ مه‌روان" میر كورده‌يله‌و پیشوازى خاسیگ له‌لى كریاو دیارى فريه‌یگیش وه‌پى به‌خشى. له‌ماوه‌ى ساڵ 1001 له ناوچه‌یل ئارارات مه‌نده‌و، دویاى دو ساڵ دویره‌وبوین له كۆسته‌نتینپۆل، دى وه‌خوه‌ى و پاسه‌وانه‌یلیه‌و ك له سكه‌نده‌ناڤى بوین گله‌و خواردن ئه‌را شوون خوه‌يان.
وه‌ل ئه‌وه‌يشا زوورم سكه‌یل كوردى سه‌رده‌م مه‌روانیه‌یل ك له‌سه‌رده‌م ڤێكینگه‌یل هاوریانه ئه‌را گۆتلاند له‌و ساڵه‌یله له‌شار مایفارقین دروس كریانه، له وه‌ختیگيش ك قه‌یسه‌ر سه‌ردان كوردستان كردگه وه‌رجه 1000 ساڵ ئه‌و رووژ تاریخیه گرینگى فريه‌یگ داشتگه له‌په‌یوه‌ندى ناونى بیزه‌نتینى و كورد و باكوور سكه‌نده‌ناڤیا، دى بیزه‌نتینیه‌یل بڕيگ په‌یوه‌ندى جوراوجوور دبلۆماسى وه‌ل مه‌روانیه‌یل دروس كردن و ماوه‌ى فريه‌یگيش دریژه داشتگه جوور دانیشتن و دیدار و په‌یمان ئاشتى و كلكردن نوێنه‌ر و كلكردن دیارى، وه‌ختيگيش "نه‌سر ئه‌لده‌وله" میر كورد ده‌سڵات گرته ده‌س له ساڵ 1011، قه‌یسه‌ر بیزه‌نتینى نوێنه‌ر خوه‌ى كلكرد ئه‌را موباره‌كیكردن له‌لى و له‌هه‌مان وه‌خت بڕيگ دیارى جوور ئه‌سپ و شتر و دیاريه‌يل تر گرانقیمه‌ت له‌لایه‌ن قه‌یسه‌ره‌و ره‌سيه پى.
رۆهات ئاله‌كۆم
