وه‌گووره‌ى جموجویلیگ په‌یا بویه‌و ئه‌و جموجویلیشه له‌لایه‌ن كه‌سیگه‌وه هاوریاسه وجوود و دروسى كردگه.
فه‌زڵوڵا حرووفى، دامه‌زرنه‌ر جموجویل (حرووفى)ه‌و كوڕ (ئه‌بو محه‌مه‌د ته‌بریزى)ه‌و له‌هه‌مان وه‌خت وه‌ناو عه‌بدولڕه‌حمن چڕیانه‌ى. ئى كه‌سایه‌تیه ئه‌وه‌نه خاسكه‌رده‌و پاكڕه‌فتار بویه، په‌یڕه‌وكاره‌یلى باوه‌ڕ وه‌پى داشتنه‌و تاریفى وه(شا فه‌زڵوڵا) كردنه‌و ئه‌و باوه‌ڕیشه له كه‌لامه‌یل ئه‌هل هه‌ق ڕه‌نگه‌و داگه.
فه‌زڵوڵا وه‌دریژایى ژیانى وه‌ڕه‌نج خوه‌ى ژیاگه‌و نان كه‌س نه‌خواردگه. دیاره یه‌یش له‌وه‌ر مه‌به‌س تایبه‌ت خوه‌ى بویه‌و تواسگه گشت په‌یڕه‌وكه‌ره‌یلى وه‌ڕه‌فتار په‌سه‌نه‌وه په‌روه‌رده بوون. شا فه‌زڵوڵا وه مه‌به‌س په‌خشه‌وكردن و ئاشكراكردن هویرو ئه‌ڕاى چوینه‌یل تایبه‌ت خوه‌ى سه‌ردان ناوچه‌یل فره‌یگ كردگه جویر عراق و ئازه‌ربایجان و خوه‌راسان و پشت دوچه‌مان و شوونه‌یل تر، ك له‌و سه‌ردانه‌یله تویه‌نستگه مه‌یل مه‌ردمان خاسیگ وه‌ره‌و لاى خوه‌ى بكیشیگ وه‌ك ناوداره‌یل و زانایه‌یل دینى و ده‌سڵاتدار و میر و سه‌رۆك هووزه‌یل.
وه‌لى وه‌سه‌به‌ب سه‌ختى فامستن له‌هویروڕایه‌یل شا فه‌زڵوڵاو بیجگه ئه‌وه‌یش وه‌سه‌به‌ب پاداگرتنى له‌بان (حلوول) ك مه‌عناى جیگیربوین خودا ده‌یگ له‌لاشه‌ى. دوشمنه‌یلى گشت هه‌وڵ وته‌قلاى خوه‌یان خستنه كار ئه‌را ئه‌وه‌ك گرینگى یا ئه‌همیه‌ت نه‌دریه‌یگه باوه‌ڕه‌یلى و مه‌ردم وه‌ناڕه‌واو نادروس بیه‌نه‌ى قه‌ڵه‌م.
فه‌زڵوڵا وه‌هه‌رجووریگ بوى خوه‌ندگایگ تازه‌ى دینى و فه‌لسه‌فى واز كرد و بنه‌ڕه‌تیگ دانا ك ئه‌گه‌ر به‌شه دینیه‌گه‌ى لاورداگ سه‌ركه‌فتگ تر بویاگ. ئمجا په‌خشه‌وبوین ئه‌ڕاى چوینه‌یل حرووفیه و خه‌بات سیاسى ئه‌و مه‌ردمانه له‌به‌رژه‌وه‌ندى مه‌لایه‌یل و ده‌سڵاتداره‌یل (ته‌یموورى) نه‌وى و هه‌ر ئه‌وه‌یش له‌یوا كردگه له‌ڕویى بووسیه‌ن و هه‌وڵ له‌ناوبردنى بیه‌ن، ئمجا له‌ساڵ (804 ك) له‌لایه‌ن (شیروان شا)وه باڵبه‌س كریه‌یگ و خریه‌یگه زندانه‌وه. دویاى ئه‌وه‌یش داره‌ى ده‌س(ته‌یموور میرانشا)و ئه‌ویش وه‌ده‌س خوه‌ى سه‌رى بڕى و ته‌رمه‌گه‌ى به‌سانه دو ئه‌سپه‌وه‌و له‌ناو شار كدنه‌ى كیش تا مه‌ردم ته‌ماشاى بكه‌ن و ترس وه‌پى په‌یا بكه‌ن، دویاخریش لاشه‌گه‌ى سزانن. وه‌لى ڕیڕه‌وه‌گه‌ى هه‌ر مه‌ند و مقه‌یه‌تى له‌لى كریا، وه‌ل ئه‌وه‌یشا زوورم ئه‌و حرووفیه‌یله ك له‌ئیران مه‌ندنه‌وه ڕوى نه‌كردنه خاك عوسمانى و له‌هه‌مان وه‌خت نه‌تواسن ده‌س له ریڕه‌وه‌گه‌ى شا فه‌زڵوڵا هه‌ڵگرن و ئه‌را ئه‌و مه‌به‌سه ڕوى كردنه ناوچه‌یل یارسان و تیكڵاى ئه‌وان بوین.
سه‌رچه‌وه: تاریخ و فه‌لسه‌فه‌ى یارسان
