راى نويسه‌ريگ بريتانى: يه‌ك كه‌س تواناى قورتاركردن عراق ديرێد
رانجى عه‌لائه‌دين تايبه‌تمه‌ند له مێژوو سه‌رده‌م خوه‌رهه‌ڵات ناوين و راوێژكار له سياسه‌ت و ئابووريه‌يل ناوچه‌گه له رووژنامه‌ى ئه‌ندبنده‌نت بريتانى نويساس: ئه‌و خوه‌ينيشانداينه‌يله موقته‌دا سه‌در پياويگ ئايينى تونڕه‌و شيعه سه‌رۆكايه‌تيى كرد، دوياى ئه‌وه‌گ وتاريگ خوه‌نيه‌وه‌و له‌تى داوا له لايه‌نگره‌يلى كرد ده‌س بكه‌نه ئه‌نجامداين شووڕشيگ گه‌وراى مه‌ردمى ئه‌را لاوردن گه‌ناته‌كاره‌يل، يه‌يش جوور هه‌وڵێگ ئه‌را گوزارشكردن له ده‌نگ شيعه‌و هه‌ڵگرتن ميرات محه‌مه‌د سادق ئه‌لسه‌در باوگى ك له‌ساڵه‌يل نه‌وه‌د سه‌ده‌ى گوزه‌يشت بنه‌مايگ گه‌وراى كومه‌ڵايه‌تى لايه‌نگر دامه‌زران له‌وه‌ختيگ ك شيعه‌ى عراق ناڵانن وه‌ده‌س سته‌م رژيم به‌عس و ئه‌و سزايه‌يله ك نه‌ته‌وه‌يل يه‌كگرتگ چه‌سپانه‌ى له‌بان عراق.
جوور ك سه‌در باوگيش سه‌ركه‌فت له‌و راپه‌ڕينه دژ حوكم به‌عس وه‌رجه داگيركارى ئه‌مريكى له 2003 ، هه‌ر وه‌و شيوه‌يشه موقته‌دا سه‌در له پيكهاوردن هه‌زاران كه‌س له لايه‌نگره‌يلى و شماره‌ى فريه‌يگ له عراقيه‌يل تر سه‌ركه‌فت دژ حكومه‌ت ئيسه‌ى عراقى و روى وه‌ڕوى شه‌رعيه‌ت لايه‌نه‌يل تر له شيعه بويه‌و له پايه‌يل ده‌سڵات.
عه‌لائه‌دين ئويشێد: سه‌در ئه‌وه چه‌سپان ك كه‌سايه‌تييگ سه‌ركرده‌ييه‌و تواناى گرده‌وكردن مه‌ردم ديرێد، وه‌لێ قورتاركه‌ر عراق نيه، ئه‌و راسه‌وخۆ وه‌رپرسه له‌بان خوينڕشانن و گه‌ناته‌كارى و كيشه‌يل حكومى ك عراق ئه‌را ماوه‌ى ساڵه‌يليگه وه‌ده‌سيه‌و ناڵنێد و هه‌وڵ گرده‌وكردن خوه‌ينيشانده‌ره‌يلى ته‌نيا ئه‌را به‌رزه‌وكردن ئه‌و پايه‌ى سياسييه‌سه ك له جه‌نگ دژ داعش داوه‌زى و له‌تى وازيكه‌ره‌يليگ تر شيعه ده‌سكه‌فت له‌لى په‌يا كردن و دگان وه‌پيان نريا.
راى ئه‌و نويسه‌ره ئه‌وه‌سه ك سه‌در له هه‌مان وه‌خت وه‌رپرسيشه له‌بان كيشه‌يل عراق له وه‌رده‌وامى سه‌كردايه‌تيكرن ميليشيايه‌يل وه‌ناو "سرايا ئه‌لسه‌لام" ك وجوود ئه‌و ميليشياو گرووپه‌يل تر هاوشيوه ته‌نيا كزه‌وكردن ئه‌و ياساو پرووسه‌ى ديموكراسيه‌سه ك سه‌در بانگه‌واز بته‌وكر‌دنى ئه‌كا، به‌ڵكوو كه‌ش له‌باريگيش ئه‌را گرووپه‌يل تر چه‌كدار و ئه‌و چه‌ته‌يليشه ئاماده ئه‌كا ك دژ به‌رژه‌وه‌نديه‌يل ده‌وڵه‌ت و ملله‌ت عراقى كار ئه‌كه‌ن.
وه مانايگ تر، عه‌لائه‌دين ئاماژه وه‌يه‌يش ئه‌كا ك عراق هويچ خاسسازييگ وه‌خوه‌يه‌و نيه‌دوينێد ئه‌گه‌ر گشت ئه‌و ميليشيايه‌يله لانه‌وريه‌ێد، جوور ليوايه‌يل ئه‌لسه‌لام يا تيكه‌ڵكردنى له چوارچيوه‌ى سوپا.
نويسه‌ره‌گه باوه‌ڕى ئه‌وه‌سه ك ته‌نيا قورتاكه‌ر عراق ئايه‌توڵلا سه‌يد عه‌لى سيستانى پياو ئايينيه ك وه‌چه‌واشه‌ى سه‌در پياويگ ئاشتيخوازه‌و ته‌مه‌نى 87 ساڵه‌و ريز و حورمه‌ت فريه‌يگ ديرێد جوور پياويگ ئايينى شيعه.
ئه‌و نويسه‌ره باس له‌وه‌يش كردگه‌و وتگه: له‌وه‌خته‌يليگ ك ده‌سڵات و جمشه‌يل سياسى و ئايدۆلۆجيات عراقى كزه‌و بويه، سيستانى هه‌ميشه هيز يه‌كگرتگ بويه، ئاشكرايشه ك شيعه له عراق سه‌رپه‌رشى فراوانيگ داشت له دام و ده‌زگايه‌يل ناوچه‌يى و نيشتمانى و ركابه‌رى ناكريه‌ێد، ئه‌را نموونه‌يش له ساڵ 1960 ئه‌يه‌توڵلا محسن ئه‌لحه‌كيم فه‌تواى حه‌رامكردن په‌يوه‌ندى وه حزب شيوعى عراقى دا، ك يه‌يش تاڕاده‌يگ بويه هووكار له‌ناوبردن ئه‌و حزبه له عراق.
ده‌زگاى ئايينى دژايه‌تى حزب به‌عسيش كرد له‌وه‌ختيگ ك له‌ساڵ 1968 ده‌سڵات گرته ده‌س و رژيم به‌عس هه‌وڵ كزه‌وكردن ئه‌و ده‌زگاى ئايينيه دا، وه‌لێ شكه‌ست خوارد، ئه‌ويش له‌وه‌ر ئه‌وه‌گ تواناى ئه‌وه داشت وه سه‌روه‌خوه‌ى كار بكا جيا له ده‌وڵه‌ت.
نويسه‌ر ئويشێد: يه‌كه‌مين ده‌خاڵه‌ت سيستانى له كار سياسى دوياى داگيركارى ئه‌مريكى بوى له‌ساڵ 2003، ك فشار هاورده بان وڵاته‌يل يه‌كگرتگ و وه‌رپرسه‌يل عراق زه‌مانه‌ت هه‌ڵوژانن ئه‌نجومه‌نيگ ئه‌را داناين ده‌ستوور وڵات بكه‌ن، ك ئه‌ويش جيا بوى له مه‌يل ئه‌مريكاو لايه‌نه‌يل تر، وه‌ل ئه‌وه‌يشا سيستانى له‌ساڵ 2005يش جه‌نگ ناونى گرووپه‌يل شيعه وسانه‌و تا زه‌مانه‌ت به‌شداريكردنيان بكا له هه‌ڵوژاردنه‌يل په‌رله‌مانى له‌چوارچيوه‌ى يه‌ك فراكسيۆن له روى وه‌ڕوى بوينه‌وه‌ى ياخيبوين سنى ك پيكهاتوين له به‌عسيه‌يله و قاعيده له عراق و ئه‌وه بوى فراكسيۆن شيعه سه‌ركه‌فت و قه‌يه‌غه‌ى هاتنه‌وه‌ى به‌عسيه‌يل ئه‌را ده‌سڵات كرد.
له‌ساڵ 2006يش سيستانى رۆڵ گرينگ داشت له وساننه‌وه‌ى خوينڕشانن و تون وتيژى تايفى له عراق ك دوياى ته‌قاننه‌وه‌ى مه‌زارگه‌ى ئيمام عه‌سكه‌رى له شار سامه‌ڕا له‌لايه‌ن ئه‌لقاعيده ده‌سوه‌پيكرد.
عه‌لائه‌دين باس له‌وه كردگه ك ئه‌و هه‌ڵويسته‌يليشه نواى عراق له چگن وه‌ره‌و جه‌نگيگ ناوخوه‌يى نه‌گرت، وه‌لێ بيگومان ده‌خاڵه‌ت سيستانى ده‌سميه‌تده‌ر بوى له‌بان كۆنترۆڵكردن ميليشيايه‌يل شيعه ك له‌لايه‌ن ده‌وڵه‌ته‌و پشتگيرى كريان و نواى ئه‌وه له‌ليان گرت كوشتار ده‌رهه‌ق سنى ئه‌نجامى بيه‌ن، ك ئاشكراس ئه‌گه‌ر سيستانى ده‌خاڵه‌ت نه‌كردياد قاڵه‌گه فيشتره‌و بوياد و ئه‌و كيشمه‌كيشه نه‌وڕياوه.
له قوتاغيگ تريش له يۆنيۆ(حزه‌يران)2014يش، سيستانى فه‌توايگ ده‌ركرد ك له‌تى داوا له‌گشت ئه‌و پياوه‌يله كرد تواناى چه‌كهه‌ڵگرتن ديرن وه‌رگرى له وڵاته‌گه بكه‌ن، ئه‌ويش له‌شوون ئه‌وه‌گ سوپاى عراقى شكه‌ست خوارد و داعش ده‌سگرته بان موسڵ و شاره‌يل تر عراقى، ك وه‌ڕاسى هيزيگ له ئاكام ئه‌و فه‌توا دامه‌زرياو 100 هه‌زار جه‌نگاوه‌ر شيعه‌و شماره‌ى ديارييگ له سنييش له‌تى بوى وه‌ناو هيزه‌يل "حه‌شد شه‌عبى" ك ئه‌ويش بويه هووكار نواگيرى له فراوانبوين ده‌سڵات داعس له‌ناو خاكه‌يل عراقى.
