هوريه‌يل نيشته‌جيه‌يل كوينه‌ی كه‌ركوك
ناو ماننايی(Erisinni)و بێ ئيلاوئه‌ولا Ahsheriو Dayaukku(ناوده‌سڵاتدار ماننايی) شايه‌ديش ريشه‌ی هوری ديرن. ئه‌وه‌گ دياره بنه‌ڕه‌ت ناو(Aza) يه‌كێگ له پادشايل مانناو هه ئيچنه‌يشه Azu(فۆرمه‌يل ترێ: Asa، Asu) فه‌رمانڕه‌وای گيلزان له ئورميه يا ورمێ هوری بويه.
ناوناسی هوری له ئانديا(ناوچه‌ی له باشوورخوه‌رئاوای ده‌ريای كاسپيه‌ن) دوينيه‌يد.
مسريه‌يل وه مهردم فه‌له‌ستين و تا ماوه‌گيش وه‌مه‌ردم سوريا هورن وتنه. له هوريه‌يل له ناو توراتيش وه شيوه‌ی«هورتین Hortien» ناو هارويايه.
فره له گه‌ورايل هوريه‌يل له هه‌زاره‌ی دويم وه‌رجله‌زايين، وه ناوه‌يل هندوئيرانی ناو بريانه.
وينكلر وه نورسنێگ وه چه‌ن خاڵ له‌وانه: بوين ناو خودايلێ چوی: Mitrashshil، Arunnashshil و ده‌سه‌واژه‌ی Maryanni، وه باوه‌ڕ خوه‌ی، ئه‌و هويرهار مارياوه‌دايی(جه‌وان، قاره‌مان)ه، وه ئه‌ی ئه‌نجام ئه‌ره‌سێد ك هوريه‌يل ئاريايی بوينه.
مهردم هوريانی له زه‌يد خوه‌يان له ناوچه‌يل كويه‌سانی باشوور ده‌ريای كاسپه‌ين، هويرده هويرده وه‌ره‌و باشوور و خوه‌رئاو له نزيكه‌يل٢٣٠٠ وه‌رجله زايين، كه‌فنته‌سه رێ. له هه‌زاره‌ی دويم وه‌رجله‌زايين چوی گرووپه‌يل رێكوپێك و رێخريای، چه‌ن ده‌وڵه‌ت وه هێز له لوی باكوور ئاو فورات و چه‌م خابور دامه‌زارننه. له نزيكه‌يل ناونی هه‌زاره‌ی سێم وه‌رجله‌زايين له ئاناتۆلی ناوه‌ندی، ته‌نيا چوی گرووپه‌يل بويچگ باڵه‌و دانه.
له لوی دره‌ياچه‌ی ئورميه، شايه‌د شوونێگ له نه‌سه‌وه‌و زووان(هوريايی Hurrians) بويه. هووزه‌يلێگ وه زووان هوريانی قسيه كردنه، له هه‌زاره‌ی دويم وه‌رجله زايين، له باكوور مزوپۆتامياو تاراده‌گيش له سورياو له سه‌رانسه‌ر ئه‌رمه‌نستان په‌خشه‌و بوينه.
خشتيه‌يل نويسريای نۆزی و ئه‌لخ، به‌ڵگه‌ی له بوين هوريه‌يل له ناوه‌چه مڵوه‌ن(هلال الخصيب)ه.
له روی ناو كه‌سه‌يله‌و، بوين هوريه‌يل له هه‌زاره‌ی سێم وه‌رجله زايين، له خوه‌رهه‌ڵات دجله‌و خاك ئاشور سه‌لمانيه. له هه‌زاره‌ی دويم وه‌رجله زايين، يانه له ناوچه‌ی كه‌ركوك ئيسه(ئاراپخای) ژيانه.
هه‌روه‌يجووريشه خشته‌يل شوونه‌واری كه‌ركوك يه نيشان ئه‌يه‌ن ك نيشته‌جيه‌يل ئيره، له هه‌زاره‌ی سێم وه‌رجله زايين، زورميان هوری بوينه.
شايه‌د يانه يه‌كمجار له ناوچه‌ی وان، كوردستان كويه‌سانی و زاگرۆس هاتوينه‌و ده‌يشت و ئمجا له ناوچه‌يل كويه‌سانی باكوور مزۆپۆتاميا په‌خشه‌و بوين.
ئيچنه وه‌چه‌و ئه‌ياد ك يه‌كم چين هوريه‌يل تپه‌ی(گوره) وه وه‌رجله سه‌ده‌ی هه‌فتم وه‌رجله زايين، هه‌ڵه‌وناگه‌ردێ، بوين چشتێگ وه ناو هوری له سه‌ره‌تای هه‌زاره‌ی دويم له كه‌ركوك نيه‌دوينيه‌يد.
هه ئيچنه‌يشه، ئاشكرا ئه‌دێ ك ناوه‌يل هوری له ناو خشته‌يل نويسريای كاپادۆكيه نيه‌سان و هه‌يه‌يشه نيشانه‌ی له نه‌وين هوريه‌يل له باكوور مزۆپۆتاميا له‌‌ی سه‌رده‌مه‌سه.
ناوه‌يل هوری له شوونه‌واره‌يل وه‌جی مه‌نێ له هه‌زاره‌ی سێم وه‌رجله زايين، له ناوه‌ينه‌يل دجله‌يش دوينيه‌يد: له سامڕا خشت بۆرنزی وه ناو ئارسين پادشای ئوركيش و ناوار دوينياسه‌و. هه‌ر وه‌يجووريشه، خشته نويسريای تر وه ناو تيشاری پادشای ئوركيش كه‌فتيه‌سه ده‌س ك ئه‌ی هه‌ر دوناوه هورين.
ناوار هه‌ئه‌و جيه‌سه ك ئمجا نامار(نامڕو) وه‌پێ ئيژن و له لوی چه‌م دياله جی گرتيه. جی ئوركيش وه ته‌مامی دياری نيه، وه‌لی جی له به‌ش باكوور مزۆپۆتاميا زاننه‌ی.
وه ئه‌ساس ناوناسی باڵه‌ودان هووزه‌يل هوری وه‌ره‌و خوه‌رهه‌ڵات دجله، وه ته‌مامی راسه. شوونه‌واره‌يل هوری له سوريا، باكورخوه‌رئاوای به‌ش ناوه‌ندی دوچه‌مه‌يل(ماری)، دوڵ چه‌مه‌يل باليخ و خارميس، ئاسيای بويچگ، ئاراپخاو ناوچه‌يل تريش دوينيه‌يد.
