شەفەق نیوز/ لە سای رەوش ئابووری جهانی، وبەرزکردن پلەی مەترسی پەتای کۆرۆنا لەلایەن رێکخراو تەندروسی جهانی، وهاووخت وەل داوەزین نرخ نەفت ئەرا خوارترین ئاست، وەگەرد وجیهاوردن قەیەغەی هاتوچگن وکەرەنتینە لەلایەن حکومەتەیل فرەیگ لەدەوڵه‌تەیل جهان، ئاماژەی فرە ئاشکرایگە ئەرا سەرەتای پەککەفتن سەختیگە لە ئابووری.
ئەیە گشتی هیلێد رەوش ئابووری جهانی فرە ئاڵشت بوود، بیجگە ئاماژەیل جەنگ بازرگانی ناونی ئەمریکا و چین، ک بویە هۆکاریگ ئەرا بەرزەوبوین پویل ئەلیکتڕۆنی ( بیتکون) وهیشت وەبەرهاورەیل رووبکەنە وەکارهاوردنی، لە مەترسی ئەرزش دۆلار یا یوان، جوور پویلیگ دڵنیاکەر، ئەراوە روو کردنە ئی پویل بیتکونە، وپویلەیل ئەلیکتڕۆنی وەشیوەگ گشتی.
ئیجا پویلە ئەلیکتڕۆنیەگان جوور (بیتکۆن، ئیسیریۆم، لایتکوین، ریبڵ) وبڕیگ تریش لەی پویلەیلە بازاڕ گەرمیگ پەیا کردن، ک جەنگ ئابووری هەڵبەتە زەمینەی گونجیاگیگ ئەرا ئیجوور پویلەیلە ئامادەکەێد ک بڕیگ لەی رەوشە پەنا ئەرای بووەن، ئایا وەگەرد بڵاوبوین پەتاگە ورەسینی ئەرا ئەمریکا هیلێد ئی پویلە ئەلیکترۆنیە زیاتر گەشە بکەێد، تا رادەیگ بکەێدەی خاوەن شوین وشایستەی ماڵداری لە ئابووری جهانی وکار بازرگانی، وئایا ئیجوور پویلە هێزو ئەرزش جهانی لەی رەوش جهانیە وەرگرێد؟، وه‌تایبەت ک بڵاوبوینە فرەگەی ئی پویلە لەوەخت قەیرانە جهانیەگەی ساڵ ٢٠٠٨ دەس وەپی کرد، ک پویل بیتکۆن دویای ئەو قەیرانە پەیا بوی.
ئایا دۆلار مینێدە شوین وئەرزش خوەی، هەرچەن پەتاگە گەشە وەپویل ئەلیکتڕۆنی دا؟، وئەو داوەزینەگ وەدۆلار هات لە قەیرانەگەی ٢٠٠٨ دووارە بوود؟ وەرانوەر فرەیگ لە پویلەگان، هەرچەن گەشت دەوڵەتەیل کارەگەری کۆڕۆنا لەبانیان هەس؟، ئایا پەیابوین پویل ئەلیکتڕۆنی نوویگ دوینیمن ک پشتگیری بڕیگ لە پویلەیل وەربگرێد؟.
ئەگەر دەرفەت پوشانن پویل ئەلیکتڕۆنییگ وە پشتگیری وچەودێری لایەنەیل حکومەتی پەیا بوی، هیلێدەی بڕوا وقەبوڵکردن گەورایگ وەدەس بارێد، وه‌تایبەت ک چین دویای کۆنتڕۆڵکردن پەتاگە، و وەرجە ئەوە خوەی چەودێری ئیجوور پویلە کردوید لەڕی فۆڵدەریگ ئەلیکتڕۆنی ئەرا تاوانەیل پویل شوردن یا سپۆنسەر تیرۆرست، ک بوودە دەرفەت خاسیگ ئەرا مقەیەتی پویل مەردم، وشایەت فۆڵدەر ئەلیکتڕۆنی نوو پەیا بوود وە شیوەیگ زیاتر وەکارهاورەیل ئەو پویلە دڵنیا وبڕوا داشتون.
لەلای خوەییش مارک زۆکریبرگ بەڕیەوبەر جیوەجیکەر سایت فەیسبووک، ئی دەرفەتە لەدەس خوەی نەیا، ک دامەزرانن کومەڵەی کالبیڕا وە پویلە ئەلیکتڕۆنە تایبەتەگەی (لیبڕا) راگەیان ک بویە جی قسەو باسیگ دویای راگەیاننەگە، زۆکریبرگ وت؛ ئی پویلە رییگە ئەرا پویلداین زیاتر لە پویلیگ ئەلیکڕۆنی، بەڵکم هێز پویلەگە ئارامە وگریەبەسە وە بڕیگ پویل، ک هیلێد بوودە خاوەن جەماوەر وکڕیار.
