عەلا خەتیب/ ئەو پریسیارە ک لە عراق وڵام نەیرێد، ئەوەسە: ئەرا نێتوەنیمن کەهرەبا به‌رهه‌م باریمن ، لەبان ئەو خەرجکردن گەورا لەی کەرت گرنگە؟ هەرچەن کۆمپانیا گەوراگان هەل پێشکەشکردن جوور سیمینس ئەڵمانی و جەنیڕاڵ ئەلیکتریک ئەمریکی و هەمیش کۆمپانیالیگ تر.
چ هووکارەلیگ وسیانەسە نوای وەبەرهەمهاوردن کەهرەبا؟
ها گشت گەندەڵیەگە ها لە گریەبەسیەگان یا هاله له‌ناو کۆمپانیاگان؟ و ئی هەمکەی ملیارە وەکوو چگ؟
ئەوەی ک محمد حەلبوسی سەرۆک ئەنجومەن نوێنەران خستەی وەردەس لە دروسکردن دەسەیگ ئەرا دووارە گوزاری گریەبەسەیل کەهرەبا لە ٢٠٠٦ تا ٢٠٢٠ گامیگە وەرەو ریە راساگە، وهەمیش سەرەتاییگە ئەرا شۆڕش راسەوکردن لەی كه‌رته و له كه‌رته‌یلتر .
شۆڕشیگە ئاشکرا ئەرا عراقیەگان کەێد ک پۆیلەیلیان وەکوو چگ، و ئەرا لە گشت تاوسانیگ بایەسە زیان بوینن، و ئەرا کارگایلیان پەکیان کەفت، و کشتوکاڵیان وەرەو دویا چگ، ئەرا لەناو خەسەخانەیل مرن، و سوودەیگ لە سامانەیلیان نیونن؟ و وڵامیگ لەبانی نێریەێد وەبی شۆڕشیگ.
بەڵی، کەهرەبای عراق شۆڕشیگ راسیكانی خوازێد، شۆڕشیگ گشت رەسینەوە باوەگان لە وەزارەت کەهرەبا سەرەوخوار بکەێد، و ئاشکرای گەندەڵیەگە و ئەو پۆیلەیلە بكا ک لەبان ئی کەرت ژیانیە خەرج کریا . ئاشکرا بکەێد ک پەیوەندی وە ناخ ژیان هاووڵاتیەیل دیرێد، جوور پەیوەندی وە کەرت کشتوکاڵی و پیشەسازی ، بەڵکم پەیوەندی وەگشت کەرتەیل دیرێد.
دی بیدەنگی لەبان ئی تاوانە گونجیاگ نیە، ملیاره‌ها دۆلار خەرج کریا و ئەنجامەگەی وەدویا چگن گەورایگە لە بەرهەمهاوردن وزەی کەهرەبا.
ئەرا چەن ساڵیگە کەسیگ نێزانێد چە بویە و چە کرییەێد لە ژوورەیل وەزارەت کەهرەبا، بەڵکم ئەوەیگ عراقیەگان خاس لەلی زانن ک قەیرانەگە ریشە کوتاگە لە وەزارەت کەهرەبا، و پەککەفتنیان لە دابین کردن پێداویستیە سەرەکیەگان لە وزە وەهووکار گەندەڵی سیاسی وئیداریە وگریەبەسەیل گومانلیکریاگ وەل کۆمپانیاگانە . پەکخستن جیوەجیکردن گریەبەسەیلە وەگەرد کۆمپانیا جهانیەگان، و وەردەوامی لە سزانن ٢،٥ ملیار دۆلار لە ئەو گازە وەگەرد بەرهەمهاوردن نەفت لەبەسرە دەرچوود.
دەیان ملیار خەرج کردیمن ئەرا دامەزرانن ویستگەیل کەهرەبا، ک عراق ٣٠ هەزار میگاوات خوازێد، وەلی خوەی زیاتر لە ١٤٥٠٠ میگاوات بەرهەم نێکەێد واتە لەنیمە کەمتر، و زیاتر لە ٦ هەزار لەلی نیڕەسێدە هاووڵاتیەیل ک بویە هووکار لە بەسانن كارگایل و پەکخستن خزمەتگوزاری لە خەسەخانەیل و مەکتەبەیل و دامەزراوەیل جوورا جوور دەوڵەتەگە، ک زەرەدیگ دەێدە ئابووری عراق، ک مەزەنە کریەێد ساڵانە وە ٤٥ ملیار دۆلار.
ئایا ئی بنەمایلە شۆڕشێگ نێەخوازێد؟
ئایا جوور عراقیەیلیگ شایستەی ئی شۆڕشە نیمن؟
بڕیگ خوازێد کارەگە بکەێدە سیاسەتکاری، و خەێدەی بانگەشەی سیاسی، و نووڕێدە پیەو لە لایەن رکابەری و سەرکەفتن ئی لایەنە یا ئەو لایەنە، و لەپەنجەرەی ئەوە ک بڕیار پەرلەمانەگە دەستوریە یا نە، و نووڕستن کارەگە وەچەو حزبایەتی و چینایەتی، وەدەسپیچگ پێشیلکردن دەستور، وەئاشکرا ئووشمە خاوه‌ن ئیجوور هویره‌یلیگ ، جوور گشت عراقیەگان ئاره‌زودیرم ک پێشێلکاریە دەستوریەگان ئەگەر بوون وەی شیوە بوون، وپێشێلەگان لە بەرژەوەنی عراقیەگان بوون، ئایا ئەوانەگ ناڕەزایی خوەیان نشاندەن لەهویریان چگ ک گرنگترین ئەرکەیل ئەنجومەن نوێنەران خوەی کار چەودیریکردنە، و بایەسە بوودە دەنگ و ویژدان گەلەگە ، و دەستور پارێزەریگە تەنیا لەبان مافەیل و بەرژەوەنیەیل گەل.
لە گرنگترین ئی بەرژەوەنیەیلە قورتاربوینە لەی بیماری دریژماوە، ک بایەسە چارەسەر بکریەێد لە رییگ شۆڕشگێڕانە. گامەگەی بەڕێز حەلبوسی شایەت زیانی بیەێد، و خوەییش زانێد ک ماڤیایل گەندەڵی ری ئەرا دەسەی دووارەگوزاری گریەبەسیەگان نێەکەنەو، بەڵکم گامە گەوراگان ئازایی و قوربانی خوازن. شۆڕش وەیجوورەسە، و هەر تەنیا راس راسە.
