2010-01-05 12:41:14
زيايه‌وبوين مناڵه‌يلی ته‌قالا كرديه ك كاره‌يل ژيانی رێكبخا وه تايبه‌ت له ژيان ئابووری ك گرنگی فره‌يگ له ژيانيان ديرێ . ئنسان هه‌ر له‌سه‌رتاوه هوير نه‌كردگه ك چوين نيازه‌يل ژيانی له‌ده‌يشت ئه‌و ناوچه‌يله ك له‌تی نيشته‌جا بويه باريگ به‌ڵكه‌م هوير كرديه ك چوين خوه‌ی وه‌ل ناوچه‌ی جۆگرافياييگ له‌تی جيگير بويه رێكبخا و نيازه‌يل خوه‌ی وه‌ده‌س بارێ وه‌لی له‌و وه‌خته ئه‌رای ئاشكرا بوی ك نيه‌تويه‌نيگ گشت نيازه‌يل خوه‌ی له‌ی ناوچه بگرێ و ئه‌ی هويره داسه‌ری ك له‌ده‌يشت چوارچيوه‌ی جۆگرافياييگ له‌تی جيگير بويه و ئاڵ وگوڕ كردن به‌رهه‌مه‌يل خوه‌ی وه‌ل نيشته‌جابويه‌يل ناوچه‌يل تر نيازه‌يل خوه‌ی وه‌ده‌س بارێ وه تايبه‌ت له‌شوون ئه‌وه‌گ پويل دياری كريا . له‌يوا بوی ك ئنسان له‌سه‌ره‌تا‌وه جوور كه‌سيگ و له‌شوونيش جوور كۆمه‌ڵگا و دوياخره‌يش جوور وڵاتيگ ده‌س كرده ئاڵ وگوڕ كردن كاڵايه‌يل خوه‌ی تا بتويه‌نن وه شيوه‌ی يه‌كسانيگ نيازه‌يليان ئاڵ وگوڕ بكه‌ن ك له‌ی وه‌ختمانه ئه‌ی كاره وه (ته‌رازوی بازه‌رگانی له‌ناونی دو وڵات ) به‌ڵێ ئه‌يه حاڵ و رووژ ئابووری جه‌هان له‌دريژه‌ی ميژوو يا تاريخه و له‌بان ئه‌ی بنه‌وا نه‌ته‌وه‌يل پێشكه‌فتن و توي‌ه‌نستن سه‌ركه‌فتنه‌يل گه‌ورايگ له گشت بواره‌له‌يل وه‌ده‌س بارن . وه‌لی ئابووری عێراق له‌شوون 9/4/2003 تويش ديارده‌ی ئه‌ڵاجه‌ويگ هات ك له‌گوزه‌شته بی وينه بويه ئه‌ی ديارده يه‌سه ك عێراق گشت چشت ئه‌يه‌رێ و هويچ چشتيگ كل ناكا ك جوور كاره‌ساتيگ ئه‌را وڵاته‌گه‌مانه ئه‌وه‌يش له‌وه‌ختيگ هه‌و جووره‌گ له قورئان كه‌ريم هاتگه ئه‌ی هاوه‌رده‌يله حه‌رامن و نه‌ته‌نيا له‌بان ئابووری كۆمه‌ڵگا كاريگه‌ری نه‌ن به‌ڵكه‌م زه‌ره‌ده‌يل ته‌ندروستی فره‌يگيش ديرن و زياتر ئه‌و كاڵايله وه‌خت وه‌كار بردنيان كوتايی وه‌پی هاتگه و نه‌بايه‌د ئنسان وه‌كاريان بوا وه تايبه‌ت كاڵايه‌يل خوارده‌مه‌نی . هوير ئابووریگ ئابووری عێراق وه‌رو نوا ئه‌وا عێراق كرديه‌سه سه‌ندوق زباڵه و له‌شوون ئه‌وه‌گ له‌شمان پڕ بكا له پرۆتئين و ڤيتامين و كاربوهيدرات ديری پڕی ئه‌كا له پيسی و ماده‌يليگ وه‌خت وه‌كار بردنيان كوتايی وه‌پی هاتگه و نه‌خوه‌ش كه‌فتن هاووڵاتی و په‌نا بردنی وه‌ره‌و نه‌خوه‌شخانه‌يل تا بتويه‌نێ چشتيگ ئه‌را تيماركردن خوه‌ی بوينيگه‌و . ئه‌گه‌ر ئه‌ی كاره له‌ڕيگه‌ی دياری كردن ياسای تايبه‌تيگ چاره‌سه‌ر نه‌كريه‌ێ كاره‌سات گه‌ورايگ له عێراق روی ده‌يگ و نه‌وه‌يل ئايه‌نده‌مان نيه‌زانن به‌رهه‌م هاوردن چه‌س و كه‌مه كه‌مه ئه‌ی ديارده له ئاست هويری عێراقيه‌يل له‌ناو چوود و بووده به‌شيگ له مێژوو.
