خراو وه‌ی رێكخراوه‌یله و نه‌خشیان له كۆمه‌ڵگای دیمۆكراتی و ئازاد و ته‌نیا یه‌ك رێگه ئه‌مینیگ ك ئه‌وه‌یش یه‌سه وڵات بووده دارایه‌یل سیاسیه‌یل تا بتویه‌نن هه‌ركاریگ دڵیان ئه‌خوازێ وه‌پی بكه‌ن وه بی ئه‌وه‌گ فشاریگ بایگه بانیان و بڕیگ له سیاسیه‌یل ئه‌ی باوه‌ڕه په‌یا كه‌ن ك كاره‌یل مه‌ده‌نی نه‌تیجه‌یگ نه‌یرن و گرنگیگ نیه‌نه‌پی . ساڵه‌یل دریژیگه ك گشت ئه‌ی باوه‌ڕه دیرن هه‌زاره‌ها رێكخراو كۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی دروكانی وجوود دیرن ك دارایه‌یلی تایبه‌ت كریاگ ئه‌رایان چووده ناو گیرفان بیگانه‌یل و داهێنه‌ره‌یل و سه‌رۆكه‌یل بڕیگ له رێكخراوه‌یل . ئه‌ی كاره‌یله راسه و ئه‌نجام گرتنه و نیه‌تويه‌نیگ هویچ كه‌سیگ نگه‌ران بكا ك جیاوازی فره‌یگ له‌ناونی كۆمه‌ڵگه‌یل مه‌ده‌نی چالاكیگ ك له‌لایه‌ن رێكخراوه‌یل مه‌ده‌نی وه توانایگ پشتگیری له‌لی ئه‌كریه‌یگ وه‌ل كۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی عێراقی و وه‌زع رێكخراوه‌یله وجوود دیریگ وه‌لی نه‌بایه‌د له‌هویره‌و بوه‌یم ك رێكخراوه‌یل مه‌ده‌نی چالاك و وه‌توانایگیش له عێراق وجوود دیرن و نه‌بایه‌د له‌ده‌سیان بیه‌م و سیاسه‌ت بكه‌یمنه ئامیریگ ئه‌را وسیان له‌دژ كار مه‌ده‌نی . وه‌ختیگ له‌باوه‌ت رێكخراوه‌یل كۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی له عێراق باس ئه‌كه‌یم بایه‌د ئشاره‌تیگیش داشتویمنه قۆناغ دامه‌زرانن و پێشخستن ئه‌ی رێكخراوه‌یله . ئه‌ی ئه‌زموون تازه له‌شوون ساڵ 2003 گۆڕانكاریه‌یل فره‌یگ وه‌چه‌و دی و له گرنگترین هۆكاره‌یل ناته‌وان بوین كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی یه‌سه ك هاووڵاتی عێراقی په‌یوه‌ندی وه‌ل ئه‌ی رێكخراوه‌یل مه‌ده‌نیه بڕیه ئه‌وه‌یش وه‌ی خاتره ك له مه‌عنای هاووڵاتی چالاك و كاریگه‌ری له‌بان كۆمه‌ڵگا و نه‌خش رێكخراوه‌یل كۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی له وڵات ئاگاداری نه‌یریگ و بڕیگ له هاووڵاتیه‌یل ئه‌ی باوه‌ڕه دیرن ك په‌یوه‌ندی بته‌ویگ له‌ناونی ئه‌ی رێكخراوه‌یله وه‌ل پارته‌یل سیاسی دیرن و ئه‌و پارته‌یله كۆنترۆڵیان كه‌ن . وشه‌ی هاووڵاتی له مه‌عنای سه‌ره‌كی خوه‌ی دویره‌و كه‌فتگه‌و وه‌ره‌و ناسنامه‌یل لایه‌نی جوور دینی و نه‌ته‌وایه‌تی كیشیاگه .
وه‌لی ئه‌گه‌ر ته‌قالایل یه‌ك بخریه‌یگ ئه‌را ناسانن وشه‌ی هاوڵاتی و نه‌خشی له‌بان پێشخستن كۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی هاووڵاتی تويه‌نیگ له نه‌خش گرنگ خوه‌ی له هه‌ڵوژاردنه‌یل ئاگاداره‌و بوود . هاووڵاتیگ له حقوق و نه‌خش كاریگه‌ری له‌بان خاسه‌و كردن بارو وه‌زع كۆمه‌ڵگا ئاگاداری نه‌یریگ ئه‌ی دیدگا په‌یا كردگه ك گشت لایه‌نه‌یل ژیانی هاله ژیر ده‌سڵاتداری سیاسه‌ت وه كه‌سایه‌تی سیاسه‌تمه‌دار توانایه‌یلیگ دیریگ ك كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی نه‌یریگه‌ی .
عێراق ده‌رفه‌ت دیریگ ك كۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی چالاك و وه‌توانایگ دامه‌زرنیگ ئه‌وه‌یش وه‌چه‌واشه‌ی بڕیگ له وڵاته‌یل جه‌هان سيۆم و وه‌تایبه‌ت وڵاته‌یل عه‌ره‌بی ك هانه ژیر كۆنترۆل رژیمه‌یل تۆتالیتاری ك هانه دژ كار مه‌ده‌نی .
