2011-01-03 06:02:28

په‌رش و بڵاوكردن ڕووشنهویرى فره‌یى سیاسى، و ساڵ 2010 دوڕیانیگ جوورى له‌كار ڕیكخریایه‌یل كوومه‌ڵگاى مه‌ده‌نى له‌ عیراق ڕویدا، له‌ شوون ئه‌وه‌گ داوایگ به‌رزه‌وكردن ئه‌را دادگاى فیدرالى تا په‌رله‌مان نیشتنه‌ وازه‌گه‌ى بووڕید ك چه‌ن مانگیگ وه‌پى چوى، وه‌ى جووره‌ ئى ڕیكخریایه‌یله‌ تویه‌نستن نه‌خش وده‌ور ئۆپۆزیسیۆن وه‌ربگرن دویاى ئه‌وه‌گ چین سیاسى له‌په‌رله‌مان ئه‌ى ئه‌ركه‌ ئه‌نجام نه‌دا.

له‌ى باوه‌ته‌ نوها ده‌رویش چالاكوان مه‌ده‌نى له‌ ڕیكخریاى نموونه‌یى كوومه‌ڵگاى عیراقى ئه‌را ماڵپه‌ڕ شه‌فه‌ق وه‌ى جووره‌ قسه‌كرد:" ئه‌و ئه‌زموونه‌ ك ڕیكخریایه‌یل كوومه‌ڵگاى مه‌ده‌نى له‌ ساڵ 2010 مه‌شقى كردن هیلیده‌مان بڕه‌سیمنه‌ ئه‌و ئاكامه‌ ك ته‌حه‌دایه‌یل گه‌ورایگ هاله‌وه‌رده‌میان له‌ ساڵ 2011، چوینكه‌ ئى ڕیكخریایه‌یله‌ ده‌سپیشخه‌ریه‌یل فره‌یگ پیشكه‌شكردن چ له‌ مه‌یدان پرسینه‌وه‌ یا مسائله‌ و چ له‌ بانگه‌واز ئه‌را سزاداین گه‌ناته‌كاره‌یل له‌ كاروه‌ده‌سه‌یل و فه‌رمانبه‌ره‌یل ده‌وڵه‌ت له‌ گشت پله‌و پایه‌یگ، و ئه‌وه‌ بیجگه‌ ئه‌نجامداین پرۆژه‌یلیگ ك به‌رژه‌وه‌ندى گشتى هاتیان و وه‌رگریكردنیش له‌ ماف ژنه‌یل".

ده‌رویش زیاتریش وت:"پیشبینى كه‌یمن ك ساڵ 2011 چالاكى گه‌ورایگ وه‌خوه‌یه‌و بوینید له‌ لایه‌ن ڕیكخریایه‌یل كوومه‌ڵگاى مه‌ده‌نى و نه‌خش وده‌ور ئى ڕیكخریایه‌یله‌ ڕه‌سیه‌ ئاست به‌رزیگ له‌ پیشكه‌شكردن مه‌شووره‌ت و نه‌سیحه‌ت و هه‌رله‌یوا فراوانكردن ڕویوه‌ر هووكاره‌كردن یا ته‌علیم وه‌ڕیگه‌ى به‌شداریكردن له‌ نه‌هیشتن نه‌خوه‌نه‌وارى".

ده‌رویش ئه‌وه‌یشه‌ ئاشكراكرد ك:" زوورمى ڕیكخریایه‌یل كوومه‌ڵگاى مه‌ده‌نى كاركه‌ر و به‌رهه‌مدار وه‌ده‌س كه‌مى سه‌رچاوه‌یل پویلداریكردنه‌و ناڵنن، و ئمڕوویش ئه‌وه‌ دوینیمن ك وڵاته‌یل یه‌كێتى ئۆروپا قه‌بوول نیه‌كه‌ن پشتگیرى دارایى وه‌شیوه‌ى یه‌كڕاس بیه‌نه‌ ئى ڕیكخریایه‌یله‌، و مه‌رج ئه‌وه‌ دانانه‌ ك وه‌ڕیگه‌ى حكوومه‌ت عیراقه‌و كوومه‌كیان بكه‌ن، و حكوومه‌تیش ئى پشتگیرى داراییه‌ هه‌واڵه‌ى ئه‌و ڕیكخریایه‌یله‌ كه‌ید ك په‌یوه‌ندى وه‌ پارته‌گانیه‌و دیرن، و مه‌رجه‌یلیگیش دانه‌ید ئه‌را سنوورداركردن ئازادى و چالاكى ڕیكخریایه‌یل، وه‌لى ئیمه‌ فره‌ زه‌ره‌دمه‌ن نیه‌ویمن له‌ى هه‌ڵوێسته‌، چوینكه‌ ئیمه‌ چالاكوانه‌یل و خێرمه‌نه‌یلیگ دیریمن پشتگیرى له‌لیمان كه‌ن ئه‌را وه‌رده‌وامى داین وه‌كاره‌گانمان".

له‌لاى خوه‌یه‌و سعید یاسین چالاكوان له‌ ده‌زگاى ڕووشنهویرى دیموكراتى شعوب ك گه‌شبین یا متفائل بوى وه‌و نه‌خش وده‌وره‌ ك ڕیخریایه‌یل كوومه‌ڵگاى مه‌ده‌نى له‌ ئاینده‌ دوینیده‌ى و له‌ى باوه‌ته‌وه‌ ئویشى:"وه‌ل وجوود قانوونیگ ئه‌را ڕیكخستن كاره‌گان ڕیكخریایه‌یل كوومه‌ڵگاى مه‌ده‌نى، هه‌رچه‌نى ك چه‌ن تێبینى یا ملاحه‌زات له‌بانیشى دیریمن؛ وه‌لى ئیمه‌ گه‌شبینیمن وه‌ نه‌خش و ده‌ورى له‌ چاودێرى و ڕاوێژكارى وه‌تایبه‌تى ك سه‌ركه‌فتن خوه‌ى سابتكرد له‌ ئاشكراكردن فایله‌یل گه‌ناته‌كارى و وسیان وه‌ڕوى گه‌ناته‌كاره‌یل، و یه‌یشه‌ پشتگیریه‌ له‌ حكوومه‌ت".

له‌لاى خوه‌یه‌و دكتۆر كازم مقدادى ئویشى:"90% له‌ ڕیكخریایه‌یل كوومه‌ڵگاى مه‌ده‌نى وه‌همى و نه‌فعیه‌ و ئه‌وباقى 10% ئه‌وه‌ سابتكردیه‌ ك كارا و كاریگه‌ریداره‌ له‌ ژیان سیاسى وكوومه‌ڵایه‌تى و ئابوورى و هه‌ڵوێسته‌گه‌ى له‌ هانداین و پڕه‌وكردن یا تعبئه‌ى جاده‌ ئه‌را هه‌ڵه‌په‌ڵه‌كردن له‌ دامه‌زرانن حكوومه‌ت كار دڵخوه‌شكه‌ریگ بوى، و یه‌یشه‌ ئه‌وه‌ سابت كه‌ید ك وشیارى ئه‌وه‌ دیرى ك بڕیاره‌گان بایه‌ته‌ له‌ بنكه‌گانه‌و باید و كاریگه‌رى له‌بان لوتكه‌ یا قمه‌ ((حكوومه‌ت)) داشتوود.

مقدادى داوا له‌ كه‌ناڵه‌یل ڕه‌سانن كرد پشتگیرى له‌ ڕیكخریایه‌یل كوومه‌ڵگاى مه‌ده‌نى بكه‌ن و وه‌لیانا بووسیه‌ن، و له‌باوه‌ت وسیان كوومه‌كه‌یل یه‌كێتى ئۆروپا و ته‌نیا وه‌ ڕیگه‌ى حكوومه‌ته‌و بدریه‌یده‌ پیان مقدادى وت :" بایه‌ته‌ ئى ڕیكخریایه‌یله‌ نه‌ونه‌ سیاسى، و ڕیكخریایه‌یل وه‌همى هووكار ئه‌وه‌ بوین ك وڵاته‌یل یه‌كێتى ئۆروپا ئه‌و بڕیاره‌ بووه‌ن له‌ شوون ئه‌وه‌ ك ڕاپۆرته‌یلیگ ڕه‌سیه‌سه‌ ده‌سیان له‌باوه‌ت ناپیشه‌یى و گه‌ناته‌كارییان، وه‌لى ئى هه‌ڵوێسته‌ نه‌بایه‌د بشكیه‌یده‌ مل ئه‌و ڕیكخریایه‌یله‌ ك نه‌خشوده‌ور كارا و ئیجابى دیرن".

 

ئا: كفاح هادى